Jak zwolnić pracownika?

Podjęcie decyzji o rozwiązaniu stosunku pracy z pracownikiem nie należy do najłatwiejszych, niemniej jednak prędzej czy później każdy pracodawca znajduje się w takiej sytuacji. Aby zwolnienie było skuteczne – a zatem nie dawało pracownikowi podstaw do odwołania się, musi zostać spełnionych wiele warunków.

Ochrona stosunku pracy

Pracodawca musi pamiętać o tym, że w niektórych sytuacjach stosunek pracy podlega szczególnej ochronie, co wiąże się z niemożnością wręczenia pracownikowi wypowiedzenia (poza bardzo wyjątkowymi okolicznościami dopuszczanymi przez kodeks pracy). Szczególnej ochronie podlegają:

– pracownice w ciąży,

– pracownicy przebywający na urlopie macierzyńskim,

– pracownicy przebywający na urlopie wychowawczym,

– pracownicy w wieku przedemerytalnym,

– pracownicy przebywający na urlopie wypoczynkowym,

– pracownicy nieobecni w pracy, o ile ich absencja jest usprawiedliwiona.

Oczywiście, w każdym z powyższych przypadków muszą być spełnione odpowiednie warunki.

Konsultacje ze związkami zawodowymi

Jeżeli pracownik przynależy do organizacji związkowej, która funkcjonuje w zakładzie pracy bądź taka organizacja go reprezentuje, wówczas pracodawca musi z nią skonsultować zamiar zwolnienia danego pracownika. Wynik tej konsultacji nie jest dla pracodawcy wiążący, co oznacza, że może on go wziąć pod uwagę przy podejmowaniu decyzji, ale nie musi. Uwaga – pracodawca jest zobligowany do przeprowadzenia konsultacji jedynie w odniesieniu do pracowników zatrudnionych na umowę na czas nieokreślony.

Przygotowanie i wręczenie wypowiedzenia

Niezbędne jest również przygotowanie wypowiedzenia, które powinno spełniać formalne wymogi. W sytuacji, gdy zwalniana osoba jest zatrudniona na podstawie umowy na czas nieokreślony, konieczne jest podanie przyczyny zwolnienia. Ponadto w wypowiedzeniu nie może zabraknąć pouczenia o tym, że pracownik ma prawo odwołać się do sądu pracy w ciągu 7 dni kalendarzowych, licząc od dnia dostarczenia mu wypowiedzenia. Przy wręczaniu pracownikowi wypowiedzenia powinny być obecne przynajmniej dwie inne osoby – na wypadek bowiem, gdyby pracownik odmówił przyjęcia wypowiedzenia, potrzebni są świadkowie. Przed wręczeniem pracownikowi wypowiedzenia trzeba się upewnić, że stawił się on w pracy – dowodem na to może być np. podpisana przez niego lista obecności.

Nie tylko wymiar formalny

Trzeba także pamiętać o tym, że zwolnienie pracownika ma nie tylko wymiar formalny, ale także i ludzki. Powinno się odbyć w odpowiedniej atmosferze. Pracodawca nie musi się co prawda tłumaczyć, przepraszać pracownika i przeciągać rozmowy w nieskończoność, ale w dobrym tonie jest kulturalne zachowanie. Pracownik to człowiek i trzeba go potraktować z szacunkiem – zwłaszcza, że dla niego jest to wyjątkowo trudne. Wykluczone są zatem sytuacje, w których nerwy biorą górę. O zwolnieniu nie powinno się informować telefonicznie czy smsem, a i takie rzeczy się zdarzają. Oferując pracownikowi pomoc przy znalezieniu nowej pracy, pracodawca musi mieć pewność, że nie są to słowa rzucane na wiatr – takie deklaracje niech składa tylko wówczas, kiedy rzeczywiście ma zamiar pomóc zwalnianej osobie.